Rozporządzenie abp. Wojciecha Polaka Prymasa Polski,
dotyczące wybranych form posługi duszpasterskiej
w stanie zagrożenia epidemicznego w Archidiecezji Gnieźnieńskiej 08.05.2020
I Komunia Święta
- Organizowanie uroczystości I Komunii Świętych w praktykowanej dotychczas formie – wspólne przygotowanie, duża grupa – jest niemożliwe ze względu na obowiązujące aktualnie przepisy państwowe. Stąd jest uzasadnionym, aby w porozumieniu z rodzicami, wyznaczyć nowe, jesienne terminy uroczystości I Komunii Świętych.
- Można jednak udzielić I Komunii Świętej pojedynczym dzieciom lub małej grupie na prośbę lub za zgodą rodziców lub opiekunów prawnych.
Kan. 914 KPK stanowi, że jest przede wszystkim obowiązkiem rodziców oraz tych, którzy ich zastępują, jak również proboszcza, troszczyć się, ażeby dzieci, po dojściu do używania rozumu, zostały odpowiednio przygotowane i jak najszybciej posiliły się tym Bożym pokarmem, po uprzedniej sakramentalnej spowiedzi.
W związku z powyższym, ksiądz proboszcz winien mieć moralną pewność, że zarówno rodzice, jak i on sam, uczynili co możliwe w obecnym czasie, aby dzieci do tego wydarzenia jak najlepiej przygotować.
- Organizując sakramentalną spowiedź i samą uroczystość, należy przestrzegać obowiązujące aktualnie przepisy państwowe.
Bierzmowanie
- Wszystkie ustalone uprzednio terminy udzielania Sakramentu Bierzmowania zostały zawieszone na mocy wcześniejszego rozporządzenia.
- Z początkiem czerwca zostaje wznowione udzielanie Sakramentu Bierzmowania osobom, które są przygotowane i których rodzice lub prawni opiekunowie, jak również i one same, wyrażają wolę przyjęcia tego sakramentu w panujących obecnie warunkach. Dotyczy to w sposób szczególny osób, które miały przystąpić do bierzmowania w minionych miesiącach.
- Przy organizacji bierzmowania należy pamiętać o przestrzeganiu obowiązującego aktualnie prawa państwowego. Nadal nie można organizować katechez i spotkań dla młodzieży w tradycyjnej formie. Możliwe jest udzielenie tego sakramentu jednego dnia w kilku mniejszych grupach.
- Księża proboszczowie chcący zorganizować bierzmowanie proszeni są
o kontakt z ks. dr. Marcinem Andrzejewskim, Notariuszem Kurii Metropolitalnej, celem ustalenia nowego lub potwierdzenia wcześniej ustalonego terminu bierzmowania.
Katecheza dla narzeczonych
- Nadal nie jest możliwe organizowanie katechez dla narzeczonych w formie stacjonarnej. W związku z tym narzeczeni, którzy ślubować będą w najbliższych miesiącach, powinni zapoznać się z katechezami dostępnymi na stronie narzeczeni.archidiecezja.pl (Dodatkowe formy przygotowania – katechezy w czasach koronawirusa). Ksiądz proboszcz podczas spotkań
z narzeczonymi powinien podjąć rozmowę na ich temat. Narzeczeni
nie otrzymują zaświadczeń o ukończeniu katechez dla narzeczonych. Należy jednak sporządzić notatkę, że zapoznali się z materiałami dostępnymi online i odbyli rozmowę z duszpasterzem, i dołączyć ją do akt.
- Trzy spotkania w poradni rodzinnej mogą odbyć się online lub w sposób tradycyjny z zachowaniem obowiązujących przepisów państwowych.
Nie wolno organizować spotkań w mieszkaniu doradcy. Ksiądz proboszcz jest zobowiązany udostępnić pomieszczenia parafialne.
Posługa sakramentalna względem chorych
- Posługa wobec osób chorych i w podeszłym wieku ograniczona jest zasadniczo do sytuacji, w których znajdą się one w niebezpieczeństwie śmierci.
- Na wyraźną prośbę osoby chorej lub starszej można jednak udzielić sakramentów świętych z zachowaniem przepisów państwowych.
Niniejsze Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 8 maja 2020 r. i obowiązuje do odwołania.
† Wojciech Polak
Arcybiskup Metropolita Gnieźnieński
Prymas Polski
Rozporządzenie szczegółowe abp. Wojciecha Polaka Prymasa Polski,
dotyczące wykonywania posługi duszpasterskiej
w archidiecezji gnieźnieńskiej w czasie stanu epidemii 15.04.2020
Mając na uwadze nowe decyzje Rządu RP z dnia 15 kwietnia 2020 roku przekazuję Rozporządzenie dotyczące wykonywania posługi duszpasterskiej w czasie stanu epidemii.
- Zgodnie z zarządzeniem władz państwowych z dniem 20 kwietnia 2020 r. ulega zmianie przepis określający liczbę osób mogących uczestniczyć w liturgii. Liczba osób zostaje uzależniona od powierzchni kościoła, przeznaczonej na modlitwę, przy zastosowaniu przelicznika – 1 osoba/ 15 m2 . Do liczby tej nie wlicza się kapłana oraz osób posługujących podczas Mszy Świętej. Należy przy tym pamiętać o zachowywaniu odstępu między wiernymi wynoszącego minimum 2 m.
- Pomimo powyższej regulacji liturgię należy sprawować nadal przy zaangażowaniu minimalnej liczby osób służących.
- Na drzwiach kościołów należy wywiesić informację dotyczącą liczby osób mogących uczestniczyć w liturgii w danym kościele i należy ten przepis właściwie egzekwować. Wejście przez zakrystię do kościoła, jak również samą zakrystię, proszę zarezerwować dla duszpasterzy i osób posługujących. Wiernym umożliwić zaś wejście jednym z wejść do kościoła.
- Przypominam o udzielonej do odwołania wszystkim wiernym archidiecezji gnieźnieńskiej dyspensie od uczestnictwa w Mszach Świętych niedzielnych i świątecznych. Bardzo proszę o jednoczenie się na modlitwie poprzez środki masowego przekazu oraz praktykowanie Komunii duchowej.
- Jeśli istnieje taka potrzeba duszpasterska księżom proboszczom i administratorom parafii, w których oni sami tylko posługują, udzielam do odwołania zgody na kwadrynację Mszy Świętych.
- Msze Święte mogą być sprawowane w kościołach parafialnych, filialnych, kaplicach szpitalnych i cmentarnych. W Mszach Świętych sprawowanych w kaplicach domów zakonnych nie mogą uczestniczyć wierni świeccy.
- Od dnia 20 kwietnia 2020 r. przywrócona zostaje możliwość organizacji uroczystych form adoracji Najświętszego Sakramentu, także tej całodziennej w poszczególnych parafiach z uwzględnieniem przepisów dotyczących liczby wiernych i z zachowaniem zasad ostrożności. Kapłanów oraz osoby życia konsekrowanego proszę, aby nadal gromadzili się na modlitwie różańcowej i adorowali Najświętszy Sakrament, modląc się o ustanie epidemii i za parafian.
- W ciągu dnia kościoły winny być otwarte, aby wierni mieli możliwość ich nawiedzenia i adoracji Najświętszego Sakramentu.
- Przypominam, że Stolica Apostolska wiernym dotkniętym chorobą zakaźną spowodowaną koronawirusem, a także pracownikom służby zdrowia, członkom rodzin i wszystkim tym, którzy w jakimkolwiek charakterze, także poprzez modlitwę, opiekują się nimi, udziela daru specjalnych odpustów (Dekret Penitencjarii Apostolskiej odnośnie przyznania specjalnych odpustów dla wiernych w obecnej sytuacji pandemii, z dnia 20 marca 2020 roku).
- Jeżeli ktoś znajdzie się w bolesnej niemożności przystąpienia do sakramentu pokuty, winien pamiętać, że po gruntownym rachunku sumienia może on wzbudzić w sobie żal doskonały płynący z miłości do Boga miłowanego nade wszystko, który odpuszcza grzechy powszednie. Żal doskonały przynosi również przebaczenie grzechów śmiertelnych, jeśli zawiera mocne postanowienie przystąpienia do spowiedzi sakramentalnej, gdy tylko będzie to możliwe. (por. KKK, nr 1452).
- W dalszym ciągu bardzo proszę o należyte zabezpieczanie miejsc do spowiedzi indywidualnej.
- Posługę wobec osób chorych i w podeszłym wieku ograniczam do sytuacji, w których znajdą się one w niebezpieczeństwie śmierci.
- W pogrzebie może uczestniczyć tyle osób, ile może zgromadzić się w kościele, w którym sprawowana jest Msza Święta pogrzebowa. Powyższe ograniczenie dotyczy również ceremonii na cmentarzu, z zachowaniem pomiędzy osobami odległości minimum 2 m od siebie.
- Za zgodą rodziny można ograniczyć ceremonię pogrzebu do stacji przy grobie, a Mszę Świętą w intencji zmarłego odprawić w późniejszym terminie.
- Jak długo szkoły pozostają zamknięte, a dzieci muszą przebywać w domach, nie mogą być organizowane dla nich żadne zajęcia w parafiach. Zachęcam, aby w porozumieniu z rodzicami, wyznaczyć nowe, jesienne terminy Uroczystości I Komunii Świętych.
- Z obowiązku zasłaniania nosa i ust podczas liturgii zwolnieni są jedynie duchowni, którzy ją sprawują. Wierni, uczestniczący w liturgii, zgodnie z przepisami państwowymi, mają obowiązek zakrywania ust i nosa maseczką. Dotyczy to również usługujących przy ołtarzu. Przystępując do Komunii świętej wierni winni odsłonić usta, nie dotykając zewnętrznej części elementu ochronnego. Poza liturgią należy zachować stosowne przepisy prawa państwowego.
Postanowienia Rozporządzenia z dnia 19 i 25 marca 2020 roku zostają utrzymane w mocy, o ile nie stoją w sprzeczności z postanowieniami niniejszego Rozporządzenia.
Dziękuję serdecznie Wam, drodzy kapłani i osoby życia konsekrowanego, za Waszą posługę i modlitwę. Wszystkim wiernym dziękuję za zrozumienie i stosowanie się do rozporządzeń kościelnych i państwowych.
Trwając we wspólnocie Kościoła gnieźnieńskiego zapewniam Was o mojej modlitwie i o modlitwę proszę.
† Wojciech Polak
Arcybiskup Metropolita Gnieźnieński
Prymas Polski
Rozporządzenie szczegółowe abp. Wojciecha Polaka Prymasa Polski,
dotyczące celebracji liturgii w Wielkim Tygodniu
oraz podczas Triduum Paschalnego
na terenie archidiecezji gnieźnieńskiej w czasie stanu epidemii 30.03.2020
Mając na uwadze dokumenty Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z dnia 19 i 25 marca 2020 roku oraz Wskazania Prezydium Konferencji Episkopatu Polski z dnia 21 marca 2020 roku przekazuję Rozporządzenie szczegółowe dotyczące celebracji liturgii w Wielkim Tygodniu oraz podczas Triduum Paschalnego.
- Uczestniczenie w liturgii
- Zgodnie z zarządzeniem władz państwowych nadal obowiązuje prawo na podstawie którego w liturgii nie może uczestniczyć więcej niż 5 osób, wyłączając z tej liczby osoby sprawujące posługę. Przypominam, że Msze Święte mają być sprawowane bez udziału innych wiernych, a jedynie z uczestnictwem osób związanych z intencją danej Mszy Świętej. W Liturgii Wielkiego Piątku niech uczestniczą przedstawiciele grup parafialnych (maksymalnie 5 osób).
- Przypominam o udzielonej przeze mnie dyspensie wszystkim wiernym archidiecezji gnieźnieńskiej od uczestnictwa w Mszach Świętych niedzielnych i świątecznych.
- W Wielkim Tygodniu i podczas Triduum Paschalnego zalecam utrzymanie tradycyjnych godzin zaplanowanych w parafii celebracji. Należy powiadomić parafian o czasie ich rozpoczęcia, ażeby mogli włączyć się duchowo w modlitwę w swoich domach, korzystając również z organizowanych transmisji. Dostępna będzie również transmisja z Katedry Gnieźnieńskiej na stronie internetowej naszej archidiecezji (Msza Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek i Liturgia na cześć Męki Pańskiej w Wielki Piątek o godz. 18.00, Wigilia Paschalna o godz. 20.00, Msza w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego godz. 10.00).
Gorąco zachęcam do jedności w modlitwie i do przeżywania w duchowej łączności liturgii tych dni. W Wielki Piątek zachęcam do adoracji Krzyża w domach.
- Liturgie Triduum Paschalnego mogą być sprawowane wyłącznie w kościołach parafialnych. Wyrażam zgodę, aby liturgie te mogły być sprawowane również w kaplicach domów zakonnych, Seminarium Duchownego, jednak bez udziału wiernych przychodzących z zewnątrz.
- W ciągu dnia kościoły winny być otwarte, aby wierni mieli możliwość ich nawiedzenia i adoracji Najświętszego Sakramentu.
- Niedziela Palmowa czyli Męki Pańskiej i Wielki Tydzień
- Upamiętnienie wjazdu Pana Jezusa do Jerozolimy powinno być obchodzone wewnątrz kościoła. Należy zastosować trzecią formę przewidzianą przez Mszał Rzymski.
- Przypominam, że na wypełnienie przykazania kościelnego dotyczącego przyjęcia Komunii Świętej w okresie wielkanocnym jest czas do Uroczystości Trójcy Przenajświętszej (7 czerwca 2020 roku). Dlatego proszę, aby wierni wzięli pod uwagę możliwości parafii oraz zdrowie szafarzy sakramentu pokuty i roztropnie zaplanowali przystępowanie do spowiedzi i jeśli to możliwe przystąpili do niej w czasie późniejszym.
- Korzystajmy z daru odpustów. Stolica Apostolska wiernym dotkniętym chorobą zakaźną spowodowaną koronawirusem, a także pracownikom służby zdrowia, członkom rodzin i wszystkim tym, którzy w jakimkolwiek charakterze, także poprzez modlitwę, opiekują się nimi, udziela daru specjalnych odpustów (Dekret Penitencjarii Apostolskiej odnośnie przyznania specjalnych odpustów dla wiernych w obecnej sytuacji pandemii, z dnia 20 marca 2020 roku).
III. Wielki Czwartek
- Z powodu zaistniałej sytuacji Msza Krzyżma będzie celebrowana w późniejszym terminie. Tym niemniej zachęcam kapłanów do modlitwy za siebie nawzajem i do prywatnego odnowienia przyrzeczeń kapłańskich.
- Proszę nadal korzystać ze świętych Olejów pobłogosławionych przed rokiem.
- Zgodnie z najdawniejszą tradycją Kościoła w Wielki Czwartek nie wolno odprawiać Mszy Świętych bez udziału ludu. Na mocy Dekretu Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z dnia 25 marca 2020 roku, w tym roku kapłani mają wyjątkowo możliwość odprawiania Mszy Świętej w odpowiednim miejscu, bez udziału ludu.
- Triduum Paschalne
- Msza Wieczerzy Pańskiej Obmycie stóp, które jest już opcjonalne, należy pominąć. Na zakończenie Mszy Świętej należy również pominąć procesję, natomiast Najświętszy Sakrament należy przechować w tabernakulum.
W związku z powyższym należy konsekrować dodatkową hostię (do wystawienia w monstrancji), a podczas śpiewu Baranku Boży należy przynieść cyborium z tabernakulum. Po Komunii należy pozostawić Najświętszy Sakrament na ołtarzu (umieszczając konsekrowaną hostię w cyborium).
Po modlitwie po Komunii kapłan klęka przed ołtarzem. Wszyscy śpiewają hymn Sław, języku, tajemnicę. Po zakończeniu śpiewu kapłan otrzymuje welon i zanosi Najświętszy Sakrament do tabernakulum. Następnie w ciszy udaje się do zakrystii.
W tym roku nie przygotowuje się Ciemnicy.
- Liturgia na cześć Męki Pańskiej
W modlitwie powszechnej, jako przedostatnie wezwanie, proszę zawrzeć intencję za znajdujących się w sytuacji zagrożenia, chorych i zmarłych (zob. Załącznik 1).
Należy zastosować pierwszą formę ukazania Krzyża przewidzianą przez Mszał Rzymski. Akt adoracji Krzyża przez pocałunek należy ograniczyć wyłącznie do celebransa. Wszyscy obecni niech adorują Krzyż, trzymany przez celebransa, przez dłuższą chwilę klęcząc i śpiewając jedną z pieśni zaproponowanych w Mszale Rzymskim.
Po Komunii należy pozostawić Najświętszy Sakrament na ołtarzu. Po modlitwie po Komunii kapłan klęka przed ołtarzem. Wszyscy śpiewają Suplikacje. Po zakończeniu śpiewu kapłan odmawia modlitwę Panie Jezu Chryste, nasze zmartwychwstanie i życie. Następnie otrzymuje welon i zanosi Najświętszy Sakrament do tabernakulum. Po krótkiej adoracji w ciszy udaje się do zakrystii.
W tym roku nie przygotowuje się Grobów Pańskich. Z uwagi na możliwość jedynie indywidulanego nawiedzenia kościoła i osobistej adoracji nie wystawia się Najświętszego Sakramentu w monstrancji.
- Wielka Sobota
Nie wolno organizować tradycyjnego obrzędu błogosławienia pokarmów. Zamiast niego proszę, aby wierni przed śniadaniem wielkanocnym w gronie rodzinnym uczestniczyli w uroczystym błogosławieństwie, które niech poprowadzi ojciec rodziny lub inna osoba (zob. Załącznik 2).
Duszpasterzy proszę o umieszczenie tekstu błogosławieństwa na stronach internetowych parafialnych lub ewentualne powielenie go i wyłożenie w kościołach.
- Wigilia Paschalna w Wielką Noc – Niedziela Wielkanocna Zmartwychwstania Pańskiego
Liturgia światła – należy opuścić przygotowanie i rozpalenie ogniska. Kapłan stojąc przed ołtarzem rozpoczyna liturgię jak zwykle. Poświęca ogień palącego się np. znicza, przygotowuje paschał i zapala go mówiąc Niech światło Chrystusa… Opuszcza się procesję. Po wypowiedzeniu powyższych słów zapala się wszystkie światła w kościele, a paschał umieszcza się na świeczniku. Następnie ma miejsce śpiew orędzia wielkanocnego.
Liturgia słowa – Należy odczytać dwa lub trzy czytania ze Starego Testamentu. Nie można opuścić czytania z 14. rozdziału Księgi Wyjścia (3. Czytanie). Dalej odczytuje się Epistołę oraz Ewangelię.
Liturgia chrzcielna – w tej części Wigilii Paschalnej należy dokonać tylko Odnowienia przyrzeczeń chrztu (Mszał Rzymski, Wigilia Paschalna p. 46) bez pokropienia.
Zakończenie – gdy nie ma Rezurekcji, w tych nadzwyczajnych okolicznościach należy dokonać wystawienia Najświętszego Sakramentu, odśpiewać hymn Ciebie Boga, wysławiamy. Po zakończonym śpiewie kapłan winien odmówić modlitwę przewidzianą przez Mszał Rzymski (Wigilia Paschalna p. 62) i pobłogosławić, a następnie wyjść z Najświętszym Sakramentem przed kościół i pobłogosławić parafię.
- Rezurekcja – Niedziela Wielkanocna Zmartwychwstania Pańskiego
Tam, gdzie odprawia się Rezurekcję, należy na rozpoczęcie wykonać uroczysty śpiew na cześć Chrystusa Zmartwychwstałego i dokonać wystawienia Najświętszego Sakramentu na ołtarzu. Po chwili adoracji w ciszy należy zaśpiewać Wesoły nam dzień lub Chrystusa zmartwychwstan jest a następnie Przed tak wielkim Sakramentem. Po zakończonym śpiewie kapłan winien odmówić modlitwę przewidzianą przez Mszał Rzymski (Procesja rezurekcyjna rano p. 70) i pobłogosławić, a następnie wyjść z Najświętszym Sakramentem przed kościół i pobłogosławić parafię.
Następnie celebrans z miejsca przewodniczenia, opuściwszy akt pokuty, wprowadza wiernych w liturgię (Mszał Rzymski, Procesja rezurekcyjna rano p. 72), po czym ma miejsce śpiew hymnu Chwała na wysokości Bogu. Hymn Ciebie Boga, wysławiamy należy zaśpiewać po Komunii.
Choć w tym roku będziemy przeżywali Pamiątkę Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa w sposób tak niezwykle ograniczony, to jednak głęboko wierzę, że będzie to dla nas wszystkich święty czas. Kiedy kobiety przyszły do grobu po szabacie i zastały go pustym, były zaniepokojone i pełne obaw, dopóki nie usłyszały słów aniołów. My już wiemy, że pusty grób nie jest powodem do lęku, lecz znakiem Zmartwychwstania Pańskiego. Niech zatem nie smuci nas owa ograniczoność w celebracji liturgii, a słowa naszego Pana – gdzie dwaj albo trzej zbierają się w imię moje, tam jestem pośród nich (por. Mt 18, 20) – niech w tym szczególnym czasie napełniają nasze serca otuchą i nadzieją.
Postanowienia Rozporządzeń z dnia 19 i 25 marca 2020 roku zostają utrzymane w mocy, o ile nie stoją w sprzeczności z postanowieniami niniejszego Rozporządzenia.
† Wojciech Polak
Arcybiskup Metropolita Gnieźnieński
Prymas Polski
Rozporządzenie szczegółowe abp. Wojciecha Polaka Prymasa Polski,
dotyczące wykonywania posługi duszpasterskiej
w archidiecezji gnieźnieńskiej w czasie stanu epidemii 25.03.2020
Mając na uwadze dokumenty Penitencjarii Apostolskiej z dnia 20 marca 2020 roku oraz nowe decyzje Rządu RP z dnia 24 marca 2020 roku przekazuję Rozporządzenie dotyczące wykonywania posługi duszpasterskiej w czasie stanu epidemii.
- Eucharystia
- Zgodnie z zarządzeniem władz państwowych w liturgii nie może uczestniczyć więcej niż 5 osób, wyłączając z tej liczby osoby sprawujące posługę.
- Ze względu na powyższy przepis liturgię należy sprawować przy zaangażowaniu minimalnej liczby posługujących (np. zakrystianin, organista).
- Ponieważ wypełnienie tych zaleceń będzie stwarzało trudności, co jest zrozumiałe, zarządzam, aby Msze Święte były sprawowane bez udziału innych wiernych, a jedynie z uczestnictwem osób związanych z intencją danej Mszy Świętej (maksymalnie 5 osób). Dlatego bardzo proszę wszystkie osoby, które intencji Mszy Świętej nie zamawiały, ani nie są z nią związane, aby do dnia 11 kwietnia 2020 r. w Mszach Świętych nie uczestniczyły, dając w ten sposób pierwszeństwo ofiarodawcom i ich bliskim. Na drzwiach kościołów należy wywiesić stosowną informację. Na liturgię uczestnicy winni wchodzić jedynie przez drzwi zakrystii lub inne boczne wejście. Jednocześnie przypominam o udzielonej przeze mnie dyspensie wszystkim wiernym archidiecezji gnieźnieńskiej od uczestnictwa w Mszach Świętych niedzielnych i świątecznych.
- W związku z powyższym bardzo proszę o jednoczenie się na modlitwie poprzez środki masowego przekazu oraz praktykowanie Komunii duchowej. Dziękuję tym wszystkim duszpasterzom, którzy zatroszczyli się o organizację transmisji Mszy Świętych ze swoich parafii i do ich organizacji zachęcam.
- Msze Święte mogą być sprawowane wyłącznie w kościołach parafialnych, kaplicach szpitalnych i cmentarnych. W domach zakonnych Msze Święte mogą się odbywać jedynie bez udziału wiernych świeckich.
- Do dnia 11 kwietnia 2020 r. proszę nie organizować w kościołach uroczystych adoracji Najświętszego Sakramentu. Kapłanów oraz osoby życia konsekrowanego proszę, aby każdego dnia o godz. 20.30 prywatnie gromadzili się na modlitwie różańcowej i adorowali Najświętszy Sakrament, modląc się o ustanie epidemii i za parafian.
- W ciągu dnia kościoły winny być otwarte, aby wierni mieli możliwość ich nawiedzenia i adoracji Najświętszego Sakramentu.
- Sakrament pokuty
- Obecnie możliwa jest jedynie celebracja sakramentu pokuty zgodnie z obrzędem pojednania jednego penitenta.
- Bardzo proszę, aby duszpasterze w swych parafiach wyznaczyli dodatkowe dyżury spowiednicze w ciągu tygodnia z zachowaniem wszelkich zasad ostrożności i mając na uwadze zarządzenia władz państwowych.
- Na wypełnienie przykazania kościelnego dotyczącego przyjęcia Komunii Świętej w okresie wielkanocnym jest czas do Uroczystości Trójcy Przenajświętszej (7 czerwca 2020 roku). W związku z powyższym proszę, aby wierni wzięli pod uwagę możliwości parafii oraz zdrowie szafarzy sakramentu pokuty i roztropnie zaplanowali przystępowanie do spowiedzi.
- Informuję, że Stolica Apostolska wiernym dotkniętym chorobą zakaźną spowodowaną koronawirusem, a także pracownikom służby zdrowia, członkom rodzin i wszystkim tym, którzy w jakimkolwiek charakterze, także poprzez modlitwę, opiekują się nimi, udziela daru specjalnych odpustów (Dekret Penitencjarii Apostolskiej odnośnie przyznania specjalnych odpustów dla wiernych w obecnej sytuacji pandemii, z dnia 20 marca 2020 roku).
- Jeżeli ktoś znajdzie się w bolesnej niemożności przystąpienia do sakramentu pokuty, winien pamiętać, że po gruntownym rachunku sumienia może on wzbudzić w sobie żal doskonały płynący z miłości do Boga miłowanego nade wszystko, który odpuszcza grzechy powszednie. Żal doskonały przynosi również przebaczenie grzechów śmiertelnych, jeśli zawiera mocne postanowienie przystąpienia do spowiedzi sakramentalnej, gdy tylko będzie to możliwe. (por. KKK, nr 1452).
- Chociaż właściwym miejscem sprawowania spowiedzi indywidualnej jest konfesjonał, zabezpieczony folią i często dezynfekowany, to w miarę możliwości proszę przystosować do sprawowania sakramentu pokuty oddzielne, wentylowane kaplice lub pomieszczenia w obrębie kościoła (np. zakrystie) lub poza nim (np. sale parafialne). Dbając o zabezpieczenie poufności i tajemnicy spowiedzi, w tymczasowej kaplicy pokutnej należy postawić dwa krzesła (dla szafarza i penitenta), oddzielone od siebie przynajmniej 1,5 metra oraz krucyfiks.
- Przypominam o unikaniu wszelkich nadużyć związanych z sakramentem pokuty, jak np. nieuprawnione korzystanie z rozgrzeszenia ogólnego. Na terenie Polski możliwe jest ono tylko w niebezpieczeństwie śmierci oraz wobec penitentów, z którymi nie można się porozumieć z powodu braku znajomości języka. Nie ma możliwości spowiedzi przez różnego rodzaju środki komunikacji elektronicznej.
III. Posługa wobec chorych
- Posługę wobec osób chorych i w podeszłym wieku ograniczam do sytuacji, w których znajdą się one w niebezpieczeństwie śmierci.
- Kształt posługi kapelanów w szpitalach należy uzgodnić z władzami szpitalnymi.
- Pogrzeb
- Obowiązuje zarządzenie pozwalające na uczestniczenie w pogrzebie pięciu osób, wyłączając z tej liczby posługujących, w tym także pracowników firm pogrzebowych. Powyższe ograniczenie dotyczy również ceremonii na cmentarzu.
- O obowiązujących przepisach należy poinformować osoby zgłaszające pogrzeb i zobowiązać je do przekazania tej informacji innym żałobnikom.
- Za zgodą rodziny można ograniczyć ceremonię pogrzebu do stacji przy grobie, a Mszę Świętą w intencji zmarłego odprawić w późniejszym terminie.
- Nabożeństwa
- W parafiach należy odwołać nabożeństwa Gorzkich Żalów oraz Drogi Krzyżowej. Nie należy także organizować Ekstremalnych Dróg Krzyżowych.
- Aby wierni mieli możliwość uczestniczenia w Gorzkich Żalach informuję, że nabożeństwo to będzie nadal transmitowane z Katedry Gnieźnieńskiej w kolejne niedziele Wielkiego Postu o godz. 15.00. Droga Krzyżowa natomiast będzie transmitowana z kaplicy domowej Arcybiskupów Gnieźnieńskich w piątki o godz. 20.10. Obie transmisje będą dostępne na stronie internetowej archidiecezji gnieźnieńskiej (www.archidiecezja.pl).
- Bierzmowanie i I Komunia Święta
- Do Wielkanocy odwołane są wszystkie spotkania z dziećmi komunijnymi i ich rodzicami. Jak długo szkoły pozostaną zamknięte, a dzieci będą musiały przebywać w domach, nie będą dla nich organizowane żadne zajęcia w parafiach.
- Dopiero po zmianie decyzji władz państwowych będzie możliwe podanie dalszych wskazań co do organizowania I Komunii Świętej i Bierzmowania.
Decyzje dotyczące Wielkiego Tygodnia i Triduum Paschalnego zostaną opublikowane w oddzielnym dokumencie.
Postanowienia Rozporządzenia z dnia 19 marca 2020 roku zostają utrzymane w mocy, o ile nie stoją w sprzeczności z postanowieniami niniejszego Rozporządzenia.
Wyrażam moją serdeczną wdzięczność Wam, drodzy Kapłani i osoby życia konsekrowanego, za Waszą ofiarną posługę w tych trudnych okolicznościach. Dziękuję również wszystkim wiernym za ich zrozumienie i stosowanie się do rozporządzeń kościelnych i państwowych. Wszystkich Was proszę o trwanie na osobistej modlitwie i o ofiarowywanie przeżywanych cierpień w intencji zatrzymania epidemii oraz w intencji naszego nawrócenia.
† Wojciech Polak
Arcybiskup Metropolita Gnieźnieński
Prymas Polski
Rozporządzenie szczegółowe abp. Wojciecha Polaka Prymasa Polski,
dotyczące wykonywania posługi duszpasterskiej
w archidiecezji gnieźnieńskiej w stanie zagrożenia epidemicznego 19.03.2020
- Zakrystia
- W zakrystiach nie wolno używać zwykłych ręczników. Należy używać wyłącznie ręczników jednorazowych – papierowych.
- Należy przestrzegać zasad higieny. Obowiązkowo należy umyć ręce przed rozpoczęciem liturgii. Oprócz mydła i wody można używać także innych środków dezynfekujących polecanych przez odpowiednie służby.
- Jeśli w zakrystii nie ma kranu z bieżącą wodą, należy przygotować swego rodzaju lawaterz – miska, termos z ciepłą wodą, papierowy ręcznik, mydło.
- Mycie rąk obowiązuje wszystkich posługujących – także kapłanów, którzy nie koncelebrują, a pomagają np. w komunikowaniu.
- Należy zadbać o czystość naczyń liturgicznych oraz zmieniać bieliznę kielichową – szczególnie puryfikaterze – jak najczęściej (także ręczniczki od lavabo i vasculum).
- Należy zwrócić uwagę na postawę przy ołtarzu. Dotykanie złożonymi rękoma nosa i ust może stanowić potencjalne zagrożenie, dlatego po umyciu i odkażeniu rąk należy trzymać je złożone i dotykać nimi tylko tego, co konieczne.
- Msza Święta
- Zgodnie z zarządzeniem władz państwowych w liturgii nie może uczestniczyć więcej niż 50 osób. W praktyce oznacza to, że w pierwszej kolejności w Eucharystii mogą uczestniczyć osoby związane z intencją danej Mszy św.
- W związku z powyższym należy otworzyć tylko jedno z wejść do kościoła, które winno zostać zamknięte, gdyby liczba przybyłych wiernych miała być większa. (Należy pamiętać o zabezpieczeniu wyjść ewakuacyjnych – obowiązują dwa).
- Ze względu na okoliczności liturgię należy sprawować przy zaangażowaniu minimalnej liczby posługujących.
- Podejmując wskazania OWMR można opuścić wygłaszanie zachęty „Przekażcie sobie znak pokoju”. Zgodnie z rubrykami zachętę taką można wypowiedzieć w okolicznościach sprzyjających. Obecne okoliczności do takich jednak nie należą (por. OWMR 181). Jeśli zaś będzie stosowany znak pokoju, trzeba go przekazywać przez skinienie głowy, bez podawania sobie rąk. Dotyczy to także koncelebransów.
- Komunia Święta koncelebransów powinna przebiegać następująco: główny celebrans przyjmuje Komunię Świętą przez zanurzenie. Następnie w taki sam sposób przyjmują Komunię Świętą koncelebransi. Ostatni z kapłanów dokonuje puryfikacji (por. OWMR 248).
- Komunia Święta wiernych – zaleca się i zachęca się do przyjmowania Komunii Świętej na rękę. Duszpasterze winni przed Mszą Świętą wytłumaczyć wiernym, jak należy przyjmować Komunię Świętą na rękę.
Obowiązkiem wiernego jest spożycie Komunii Świętej przy kapłanie, a obowiązkiem kapłana dopilnowanie, aby wierny to uczynił. Nie wolno odchodzić z hostią na dłoni od ołtarza.
W obecnej sytuacji przyjmowanie Komunii Świętej na rękę należy traktować priorytetowo. Trzeba nie tylko zachęcać do tego wiernych, ale ich usilnie o to prosić, wyjaśniając, że taka forma jest podyktowana miłością bliźnich i troską o ich zdrowie. Osoby, które mimo to będą pragnęły przyjąć Komunię Świętą do ust mogą to zrobić po zakończeniu jej rozdzielania wiernym na rękę. Kolejność zatem jest następująca – najpierw przyjmują Komunię Świętą wierni na rękę, a następnie wierni do ust. Jeśli obecny jest więcej niż jeden kapłan można również zastosować następujący schemat: jeden z kapłanów rozdziela Komunię Świętą na rękę, drugi do ust.
Komunii Świętej udziela się wiernym wyłącznie pod postacią chleba.
Niezależnie od sposobu udzielania Komunii Świętej należy przy tej czynności dochować staranności, nie tylko ze względu na przesłanki sanitarne, ale przede wszystkim z tego względu, że jest to czynność święta.
III. Sakrament pokuty
- W chwili obecnej możliwa jest jedynie celebracja sakramentu pokuty zgodnie z obrzędem pojednania jednego penitenta. Nie należy organizować nabożeństw pokutnych.
- Dyżury spowiednicze należy tak zorganizować, aby wierni mogli skorzystać ze spowiedzi nie tylko przed rozpoczęciem Mszy św., ale również w ciągu dnia. Ponieważ w tym roku rezygnujemy z organizacji spowiedzi dekanalnych, dlatego prosimy, aby duszpasterze w swych parafiach już dziś wyznaczyli dodatkowe dyżury spowiednicze w ciągu tygodnia i czekali na wiernych w konfesjonałach.
- Należy wybrać dobre konfesjonały i zabezpieczyć kratki folią. Folię należy dezynfekować lub zmieniać codziennie. Do tego celu najlepiej wykorzystać przeźroczyste folie typu stretch (wytrzymałe, samoprzylepne).
Jeśli to możliwe, do celów spowiedzi należy wykorzystać często zamknięte, nieużywane kaplice, które po odpowiednim przystosowaniu mogą dobrze służyć sprawowaniu tegoż sakramentu, zapewniając także właściwą przestrzeń. Można także zaadoptować inne pomieszczenie, które zapewni właściwe warunki i służyć będzie powadze sprawowanego sakramentu.
W takich kaplicach/pomieszczeniach penitent może spowiadać się klęcząc lub siedząc z zachowaniem odpowiedniej odległości od spowiednika. Na czas rozgrzeszenia penitent winien uklęknąć. Spowiedników obowiązuje komża i stuła. Jeżeli gdzieś jeszcze praktykuje się zwyczaj całowania stuły po spowiedzi, należy go zaniechać.
Wierni winni oczekiwać na spowiedź zajmując miejsce we wskazanych ławkach, a nie stojąc obok siebie przy konfesjonale (zachowanie odległości między ludźmi, jak również troska o dochowanie tajemnicy spowiedzi). Na ławkach można rozłożyć materiały duszpasterskie (dysponuje nimi Wydział Duszpasterski) służące przeprowadzeniu rachunku sumienia.
- Odwiedziny chorych
- Chorzy nie mogą być pozbawieni opieki duchowej. Dlatego, gdy chory wyraża pragnienie przyjęcia księdza, ten nie może odmówić, chyba że stan zdrowia duszpasterza miałby zaszkodzić choremu.
- Sposób przyjęcia Komunii Świętej zależy od stanu zdrowia chorego i jego woli.
- Należy zadbać o higienę dłoni poprzez używanie specjalnych podręcznych zasobników z płynem dezynfekującym. Ręce należy zdezynfekować przed, jak i po wizycie u chorego.
- W przypadku udzielania sakramentu namaszczenia chorych nie należy myśleć o jakichkolwiek rękawicach ochronnych. Należy natomiast pamiętać o umyciu i zdezynfekowaniu rąk. Wirus rozprzestrzenia się drogą kropelkową. W uzasadnionym przypadku wystarczy jedno namaszczenie na czole lub innej części ciała i wypowiedzenie całej formuły (por. Kan. 1000 §1 KPK).
- Względem chorych objętych kwarantanną należy przestrzegać postanowień kompetentnych władz. To do nich należy określenie formy kontaktu z chorym. Zawsze pozostaje do dyspozycji telefon, przez który można porozmawiać, zachęcić do Komunii duchowej, czy też wzbudzenia aktu żalu doskonałego (por. Kan. 916 KPK).
- Kapelani w szpitalach winni stosować się do zarządzeń władz szpitalnych.
- Do odwołania zostaje wstrzymana w parafiach posługa szafarzy nadzwyczajnych Komunii Świętej.
- Pogrzeb
- Obowiązuje przepis o zgromadzeniach do 50 osób. Dlatego w pogrzebach winna uczestniczyć tylko najbliższa rodzina. Dotyczy to również zgromadzeń w miejscach otwartych, a takim jest także cmentarz.
- O powyższych przepisach należy poinformować rodzinę i zalecić, aby poza najbliższymi krewnymi nikt inny w pogrzebie nie uczestniczył.
Spotkanie szerszego grona znajomych i przyjaciół można zorganizować zawsze np. w pierwszą rocznicę śmierci. Oprócz wspólnej modlitwy będzie wówczas możliwe spotkanie się przy wspólnym stole, co na chwilę obecną nie jest możliwe.
- W odniesieniu do liturgii pogrzebowej należy zrezygnować z organizacji konduktów (między kościołem a cmentarzem). Należy pamiętać o nieotwieraniu trumny.
- W zakrystiach kaplic cmentarnych należy przestrzegać norm ujętych w punkcie I 3.4.5. niniejszego rozporządzenia.
- Sakrament chrztu i sakrament małżeństwa
- Należy zachować zarządzenia władz państwowych dotyczące liczby uczestników zgromadzenia.
- W liturgii chrzcielnej wodę należy każdorazowo zmienić i poświęcić. Nie można używać wody wcześniej poświęconej.
- Katecheza dla narzeczonych:
- Na chwilę obecną spotkania narzeczonych w ramach katechezy są zawieszone.
- Narzeczeni winni ją kontynuować przez wysłuchanie zamieszczonych w Internecie katechez. Konkretne materiały publikuje Referat Duszpasterstwa Rodzin.
- W czasie rozmowy w przygotowaniu bezpośrednim duszpasterz winien porozmawiać z narzeczonymi na temat wysłuchanych katechez zachowując oczywiście wszystkie wskazane wyżej normy bezpieczeństwa dotyczące bezpośredniego kontaktu z wiernymi.
Niniejsze Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 19 marca 2020 r. i obowiązuje do odwołania.
† Wojciech Polak
Arcybiskup Metropolita Gnieźnieński
Prymas Polski