Ruch Szensztacki – międzynarodowy ruch katolicki założony w 1914 roku przez o. Józefa Kentenicha, należący do Kościoła rzymskokatolickiego. Miejscem powstania jest Schönstatt – dzielnica miasta Vallendar, leżącego koło Koblencji w Niemczech. Ruch ma formę federacyjną, a koordynowany jest przez tzw. prezydium generalne, którego siedzibą jest również Schönstatt. Celem Ruchu jest aktywne apostolstwo i aktywizacja katolików świeckich w dziele głoszenia nauki Jezusa Chrystusa. Ruch Szensztacki ma charakter maryjny, pedagogiczny i apostolski.
Założyciel międzynarodowego Ruchu Szensztackiego Josef Kentenich był ojcem duchownym w pallotyńskim męskim internacie w Schönstatt koło Valledaru. Jego funkcją było duchowe towarzyszenie i wspieranie kleryków. Wówczas doszedł do wniosku, że Kościół aby skutecznie głosić naukę katolicką i świadczyć o Chrystusie trzeba, tak jak głosił św. Wincenty Pallotti, kształcić duchowo formować tak przedstawicieli duchowieństwa, zakonów jak i katolików świeckich.
W celu odnowienia przeżywania wiary chrześcijańskiej założył wraz z grupą zainteresowanych młodych mężczyzn, 18 października 1914 grupę, której celem było odnowienie apostolstwa katolików, nie tyle od strony teoretycznej, co przez żywe świadectwo realizowane w życiu codziennym.
Głównymi tematami były:
- odnowienie wiary każdego katolika,
- zaznaczenie ważności wspólnoty,
- ukierunkowanie życia na podstawie ideałów (zarówno własnych jak i grupy); takimi ideałami mogły być sformułowane cele lub cechy, a także wzory do naśladowania; w tym kontekście Maryja miała szczególne znaczenie.
Miejscem spotkań grupy była dawna kaplica cmentarna pod wezwanie św. Michała Archanioła, należąca do klasztoru Augustynek z Schönstatt, która w tamtym czasie stała pusta. Ta kaplica stała się z biegiem czasu duchowym centrum Ruchu. Stworzenie Ruchu, które członkowie Ruchu, rozumieją jako związek miłości wzorowany na biblijnym przymierzu Boga z człowiekiem, miało miejsce właśnie w tej kaplicy, w 1914. W tym związku Maryja jako Matka Jezusa Chrystusa (Theotokos) spełnia centralną rolę.
W wyniku I wojny światowej, wielu młodzieńców z gimnazjum szensztackiego zostało powołanych na front. Idee Ruchu szybko znajdowały zwolenników wśród żołnierzy. Do ruchu zaczęły przyłączać się także kobiety. W ciągu dwóch dziesięcioleci Ruch Szensztacki stał się bardzo znany w całych Niemczech. Ojciec Józef Kentenich prowadził w tym czasie wiele rekolekcji i wykładów.
W latach 50. XX w. doszło do sporów z władzami Kościoła katolickiego, którzy krytykowali Ruch. Z tego powodu Kentenich został odsunięty od swojej działalności i wysłany do Stanów Zjednoczonych. Ponieważ uważał się za realizatora idei św. Wincentego Pallottiego, posłusznie wypełnił polecenia Stolicy Apostolskiej, aż do czasu gdy papież Paweł VI 1965 zaaprobował jego dzieło i przyjmując na prywatnej audiencji zrehabilitował.
Ruch Szensztacki obecnie znany jest głównie z działalności w obszarze apostolatu świeckich, ich aktywizacji i konsolidacji, ponadto z nauk przedmałżeńskich, seminariów wychowawczych (tzw. Pedagogika Kentenicha) i porad dla małżeństw w stanie kryzysu. Te ostatnie mają zazwyczaj formę jednotygodniowych seminariów.
Ruch dzieli się na wiele prawnie samodzielnych wspólnot członkowskich. Wszystkie są połączone ideałem wiary chrześcijańskiej. Całość tych federalistycznie zorganizowanych wspólnot jest określana jako „Rodzina Szensztacka” lub „Dzieło Szensztackie”.
Członkowie Ruchu nie są z nim związani żadnymi formalnymi ślubami, a jedynie przysięgą wobec Jezusa składaną przez Maryję, zwaną „przymierzem miłości z Maryją”. Jako że Kentenich był zwolennikiem jak największych wolności, zrezygnował ze ślubów jako elementu spajającego wspólnotę. Założone przez niego instytuty świeckie są połączone w całość umową, która jest połączona z przymierzem z Maryją. Z powodu luźnej jego formy nie istnieją żadne składki członkowskie, a ruch jest finansowany z darowizn oraz opłat za prowadzone kursy.